CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN LOẠI MẤT RĂNG

1.      Các tiêu chuẩn để phân loại mất răng

Để được dễ dàng trong khi đặt kế hoạch điều trị và làm hàm giả cho các trường hợp mất răng từng phần, chúng ta đặt ra rất nhiều phương pháp phân loại hàm mất răng. Trên một cung hàm ta có thể phân làm 6.500 loại, đương nhiên không có phương pháp phân loại nào diễn tả hết mọi trường hợp. Phân loại hàm mất răng sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố: khoảng cách mất răng, vị trí các răng còn lại, khớp cắn, tình trạng các răng còn lại

Sự phân loại hàm mất răng từng phần phải đáp ứng những điều kiện sau:

-          Phương pháp phân loại phải được dễ nhận ra, nghĩa là khiến cho chúng ta hình dung ngay được hàm mất răng liên hệ

-          Phương pháp phải giúp chúng ta phân biệt ngay được loại hàm ấy thuộc loại hàm sinh lý hay không sinh lý

-          Phương pháp giúp cho ta chúng ta biết hàm giả sắp thực hiện thuộc kiểu nào

-          Phương pháp phải được nhiều người công nhận

2.      Phân loại theo Rumdel 1927

Được chia làm 3 loại:

-          Loại I - Hàm sinh lý: Lực nhai truyền qua răng trụ

-          Loại II - Hàm không sinh lý: lực nhai truyền qua niêm mạc

-          Loại III - Hàm bán sinh lý: lực nhai truyền qua răng trụ và niêm mạc

3.      Phân loai theo Vyukurlyandsky

Phân loại dựa theo dấu cắn/khớp cắn:

Loại I: Khi 2 hàm bệnh nhân cắn lại có 3 điểm chạm (3 điểm nằm trên 1 tam giác rộng), các răng còn lại không bị hiện tượng Popov Gordon (loại này không cần sáp cắn)

-          Loại II: Khi 2 hàm bệnh nhân cắn lại có 2 điểm chạm (phải lấy sáp cắn hoặc ghi tương quan bằng nền tạm gối sáp)

-          Loại III: Khi 2 hàm bệnh nhân cắn lại không có điểm chạm nào (trường hợp này phải ghi tương quan bằng nền tạm gối sáp)

4.      Phân loai theo Kennedy 1925 & bổ sung của Applegate

Trong các loại phân loại trên thì phân loại theo Kenedy là phù hợp nhất trong việc giảng dạy và dễ nhớ nhất cho người học và cũng được công nhận nhiều nhất trên thế giới.

Ø  Kennedy phân ra làm 4 loại chính và nhiều biến thể của mỗi loại:

-          Loại I: Mất răng phía sau ở cả 2 bên hàm, các răng thật còn lại không có răng trong cùng

ð  Biến thể: Mất thêm một vài răng xen kẽ phía trước. <mỗi khoảng mất răng/lỗ trống -> BT> VD:

Loại I biến thể 1: Như loại I nhưng mất răng thêm ở phía trước tạo thành 1 lỗ trống

Loại I biến thể 2: Như loại I nhưng mất thêm vài răng xen kẽ ở phía trước tạo thành 2 lỗ trống

Loại II: Mất răng phía sau ở một bên hàm và không còn răng trong cùng bên mất răng

ð  Biến thể: Tương tự Loại I. Mất thêm một vài răng bên đối diện và hoặc phía trước

-          Loại III: Khoảng mất răng xen kẽ ở một bên, nghĩa là mất răng cối 1 bên hàm nhưng ở phía sau vẫn còn răng cối trong cùng

ð  Biến thể: TT Loại I&II. Mất thêm một vài răng bên đối diện và hoặc phía trước

-          Loại IV: Mất răng ở phía trước và còn các răng thật ở trong cùng (mất vùng răng cửa). Loại này không có biến thể

Ø  Applegate chia loại III của Kennedy làm 2 loại

-          Loại V: Khoảng mất răng xen kẽ ở một bên, nhưng răng phía trước khoảng mất răng không thể dùng để nâng đỡ (các răng cửa)

-          Loại VI: Khoảng mất răng xen kẽ ở một bên, nhưng răng phía trước khoảng mất răng có thể dùng để nâng đỡ (các răng cối, răng nanh)

ð  Thứ tự ưu tiên cần xem xét và những lưu ý trong phân loại mất răng theo Kennedy, Applegate

Trong phục hình tháo lắp thông thường, các răng trụ liên quan đến việc đặt móc, qua đó ảnh hưởng đến tính vững ổn của hàm giả tháo lắp. Điều này thể hiện rõ qua cách phân loại mất răng.

      Mất răng trụ trong cùng: Nếu phục hình cần phục hồi răng trụ trong cùng hoặc còn răng này ở hàm đối diện tương ứng => Loại I (2 bên)/II (1 bên); Nếu mất thêm răng ở phía trước hay hoặc phía bên đối diện (loại 2) => Biến thể; Nếu phục hình không cần phục hồi răng trong cùng bị mất. Răng trụ tiếp theo được xem là răng trụ trong cùng.

      Mất răng xen kẽ phía sau ở cả 2 bên (còn răng trụ trong cùng): Cần xem xét khoảng mất răng bên nào dài hơn hoặc răng trụ phía trước khoảng mất răng không dùng để nâng đỡ => bên đó sẽ quyết định PLMR, bên còn lại hoặc mất răng phía trước (nếu có) => Biến thể

      Một khoảng mất răng dài ở phía trước: Nếu có mất răng cối ->loại III. Nếu chỉ mất các răng trước -> loại IV. Nếu chỉ mất một số răng trước tạo thành 2 lỗ hoặc nhiều hơn (mất răng xen kẽ phía trước) -> không có trong phân loại